ἅμα + ἴσος
Word
Validation
Word-form
Word-lemma
Transliteration (Word)
English translation (word)
Transliteration (Etymon)
English translation (etymon)
Century
Source
Ref.
Ed.
Quotation
Ἥμισυ. ἅμα ἶσον. τοῦ ὅλου διαιρεθέντος.
Translation (En)
Hēmisus "half". Together (hama) equal (ison), when the whole is divided
Parallels
Orion, Etymologicum (excerpta e cod. Darmstadino 2773), eta, p. 613 (idem); Theognostus, Canones sive De orthographia 96 (γέγονεν δὲ παρὰ τὸ ἅμα καὶ τὸ ἴσος ἅμισυς, καὶ τροπῇ τοῦ α εἰς η ἥμισυς, ὡς καὶ ἡ δασεῖα μαρτυρεῖ); ibid. 465 (Τὸ ἥμισυς ὄνομα γέγονεν παρὰ τὸ ἅμα καὶ ἴσος· ἐν συνθέσει ἁμάϊσος, καὶ δι’ εὐφωνίαν ἥμισυς τροπῇ τοῦ α εἰς η); Choeroboscus, Epimerismi in Psalmos, p. 139 (Ἡμίονος, ἐκ τοῦ ἥμισυς καὶ τοῦ ὄνος, τὸ δὲ ἥμισυς παρὰ τὸ ἅμα ἴσος εἶναι, τὸ δὲ ὄνος παρὰ τὸ ὀνῶ τὸ ὠφελῶ); ibid., p. 150 (Ἡμισεύω, ἐκ τοῦ ἥμισυς, τοῦτο ἐκ τοῦ ἅμα καὶ τοῦ ἴσος); ibid., p. 171 (Ἐν ἡμίσει, ἐν πρόθεσις, ἡμίσει, ὄνομα πτώσεως δοτικῆς· ἡ εὐθεῖα τὸ ἥμισυ, τοῦ ἡμίσεος, τῷ ἡμίσει, τοῦτο παρὰ τὸ ἥμισυς, τοῦτο παρὰ τὸ ἅμα καὶ τὸ ἴσος, ἁμάϊσυς καὶ ἥμισυς); Etym. Gudianum Additamenta, eta, p. 474 (idem); Etym. Gudianum, eta, p. 244 (Ἥμισυ, παρὰ τὸ ἅμα ἶσον τῷ ἄλλῳ. | Ἥμισυς, παρὰ τὸ ἅμα καὶ τὸ ἶσος ἁμάϊσος, καὶ ἐν συγκοπῇ ἅμισος, καὶ τροπῇ τοῦ α εἰς η ἥμισος καὶ ἥμισυς κατὰ τροπὴν τοῦ ι εἰς υ. ἥμισυς γὰρ ἐτυμολογεῖται δὲ παρὰ τὸ μετέχειν τοῦ ἴσου); ibid., p. 244 (Ἡμίονος, ἐκ τοῦ ἥμισυ καὶ τοῦ ὄνος. τὸ ἥμισυ παρὰ τὸ ἅμα ἶσον εἶναι, τὸ δὲ ὄνος παρὰ τὸ ὀνῶ τὸ ὠφελῶ); Etym. Magnum, Kallierges, p. 430 (Ἥμισυς: Παρὰ τὸ ἅμα καὶ τὸ ἴσος γίνεται ἁμάϊσος· συγκοπῇ, ἅμισος· καὶ κατὰ τροπὴν, ἥμισυς, ὁ ἅμα ἴσος τινί· ἢ τοῦ ὅλου διαιρεθέντος. Ἢ τὸ ἅμα ἄλλῳ ἴσον. Ὡς ἵππος, ἱππὺς παρώνυμον, οὕτως ἴσος ἴσυς, καὶ ἥμισυς. Ὅμηρος Ἰλιάδος ιʹ, ‘Ἴσον ἐμοὶ βασίλευε, καὶ ἥμισυ μείρεο τιμῆς’. Ἡμίσεα, ἥμισα· καὶ ἅμα τῇ συγκοπῇ καὶ ὁ πλεονασμὸς γίνεται, ἥμισσα); Ps.-Zonaras, Lexicon, eta, p. 991 (Ἥμισυς. παρὰ τὸ ἅμα καὶ τὸ ἶσον γέγονεν ἁμάϊσος, ὁ ἅμα ἶσος τινί); Lexicon Vindobonense, alpha 155 (ἅμα κατὰ χρονικὴν ἴσην γένεσιν λέγεται, οἷον ἅμα ψυχὴ καὶ σῶμα. καὶ κατὰ τὸ ἀντιστρέφον, οἷον ἅμα ἥμισυ καὶ διπλάσιον καὶ ἅμα διπλάσιον καὶ ἥμισυ)
Comment
Compositional etymology. The segmentation is ἡμ-ισυ-. The first member is obtained from ἅμα according to the usual alternation between /ă/ and /ē/ in Attic (ἵστημι / ἵσταμεν). The etymology relies on the idea that the division in equal parts (ἴσος) yields two equal halves