ἵστημι

Validation

No

Last modification

Tue, 11/02/2021 - 11:11

Word-form

στῆθος

Transliteration (Word)

stēthos

English translation (word)

breast, chest

Transliteration (Etymon)

histēmi

English translation (etymon)

to stand

Author

Orion

Century

5 AD

Source

Idem

Ref.

Etymologicum, sigma, p. 145

Ed.

F. Sturz, Orionis Thebani etymologicon, Leipzig, Weigel, 1820

Quotation

Στῆθος. ὅτι ἕστηκεν ἀσάλευτον· ὡς δὲ ἄλλοι, ὅτι ἐν αὐτῷ τὸ ἡγεμονικὸν ἕστηκεν· ἢ ὅτι δι’ αὐτοῦ τὰ σιτία διωθεῖται, οἷον σιτίωθος. Σωρανὸς οὕτω.

Translation (En)

Stēthos "chest": because it stands (hestēken) inflexible; and according to others, because the ruling principle stands (hestēken) within it. Or because the aliments (sitia) are pushed (diōtheitai) through it, a *sitiōthos, as it were. This is what Soranus says.

Comment

Derivational etymology for which two different justifications are provided: either the chest stands inflexible, as opposed to other body parts which are flexible (see Parallels), or because it is the seat of the heart and will.

Parallels

Meletius, De natura hominis, p. 89 (Τὸ στῆθος λέγεται καὶ στέρνον, καὶ θώραξ· εἰ καὶ τινὲς διαιροῦσιν αὐτά· πλὴν στέρνον μὲν, διὰ τὸ στερεόν· καὶ στῆθος, παρὰ τὸ αὐτό· διότι ἕστηκεν ἀσάλευτον· ἄλλοι δὲ, ὅτι ἐν αὐτῷ τὸ ἡγεμονικὸν ἕστηκεν· ἐξ οὗ καὶ ‘στεῦταί τις λωβῆσαί σε»· οἷον, ἐν τοῖς στήθεσι διανοεῖταί τις ἀδικῆσαι ἢ βλάψαι σε· ὡς καὶ παρ’ Ὁμήρῳ, ‘στῆθος δὲ πλήξας καρδίην ἠνίπαπε μύθῳ’. (Od. 20.17) ἢ ὅτι δι’ αὐτοῦ, ἢ πλησίον αὐτοῦ, τὰ σιτία διωθεῖται· οἷον σιτίωθος); Leo Medicus, De natura hominum synopsis 57 (Τὸ στῆθος λέγεται καὶ στέρνον καὶ θώραξ· στέρνον διὰ τὸ στερεὸν καὶ στῆθος παρὰ τὸ αὐτό, διότι ἕστηκεν ἀσάλευτον· θώραξ δέ, οἷον ὦρος καὶ φύλαξ τοῦ θερμοῦ ἢ σιτίωθος ἐκ τοῦ ὠθεῖν τὰ σιτία ἢ θεώραξ ἀπὸ τοῦ πᾶν πρᾶγμα κινεῖσθαι); Epimerismi homerici ordine alphabetico traditi, sigma 10 (στῆθος (Β 218): παρὰ τὸ σιτίον καὶ τὸ ὠθῶ, σιτίωθόν τι ὄν, παρὰ τὸ τ⸤ὰ σιτία δι’ αὐτοῦ ὠθεῖσθαι⸥, κατὰ συγκοπὴν στῶθος καὶ τροπῇ τοῦ μακροῦ εἰς μακρὸν στῆθος. ἢ παρὰ ⸤τὸ ἵστ⸥ημ⸤ι στήσω στῆθος, τὸ⸥ ἱστάμενον ὀρθόν); Joannes Mauropus, Etymologica nominum 260-261 (Στέρνον στῆθός τε στερρὸν εὐσταθῶς ἔχον, | ὃ καὶ συνιστᾶν ἦθος ἔνδοθεν λόγος); Etym. Gudianum, sigma, p. 511 (Στῆθος, ἀπὸ τοῦ ἑστάναι· ἢ παρὰ τὸ σιτίον καὶ τὸ ὤθω τὸ πρώθω, σιτιώθιόν τι ὂν, παρὰ τὸ τὰ σιτία δι’ αὐτοῦ ὠθεῖσθαι, κατὰ συγκοπὴν στῶθος, καὶ τροπῇ τοῦ μακροῦ εἰς μακρὸν στῆθος· ἢ παρὰ τὸ ἵστημι, στήσω, τὸ ὀρθῶς ἱστάμενον καὶ μὴ ἐπικεκραμμένον); Etym. Magnum, Kallierges, p. 727 (Στῆθος: Παρὰ τὸ ἵστημι, στήσω. Καὶ τί μετέχει; Τὸ ἱστάμενον, ὀρθόν. Ἀπὸ τοῦ ἑστάναι οὖν· διότι ἕστηκεν ἀσάλευτον· τὰ γὰρ ἄλλα μέρη τοῦ σώματος κλίνεται, τὸ δὲ στῆθος οὐ κλίνεται. Ὡς δὲ ἄλλοι, ὅτι ἐν αὐτῷ τὸ ἡγεμονικὸν ἕστηκεν· ἢ ὅτι δι’ αὐτοῦ τὰ σιτία διωθεῖται, σιτίωθος ὄν· καὶ συγκοπῇ, στῶθος· καὶ τροπῇ, στῆθος); Ps.-Zonaras, Lexicon, sigma, p. 1677 (Στῆθος. παρὰ τὸ ἑστακέναι. διότι ἕστηκεν ἀσάλευτον. ἢ ὅτι ἐν αὐτῷ τὸ ἡγεμονικὸν ἕστηκεν. ἢ ὅτι δι’ αὐτοῦ τὰ σιτία διωθεῖται)

Modern etymology

Unknown, maybe cognate with words meaning "breast" in Indo-Iranien and Armenian (Beekes, EDG)

Persistence in Modern Greek

MG still has στήθος "chest"

Entry By

Le Feuvre