βάλλω

Validation

Yes

Last modification

Tue, 06/01/2021 - 15:39

Word-form

ὀβελός

Transliteration (Word)

obelos

English translation (word)

spit

Transliteration (Etymon)

ballō

English translation (etymon)

to throw

Author

Herodian

Century

2 AD

Reference

Περὶ παθῶν, part 3, vol. 2, p. 173

Edition

A. Lentz, Grammatici Graeci, vol. 3.2, Leipzig, Teubner, 1870

Source

Orion

Ref.

Etymologicum, omicron, p. 115

Ed.

F. Sturz, Orionis Thebani etymologicon, Leipzig, Weigel, 1820

Quotation

Ὀβελός. πλεονασμῷ τοῦ ο, παρὰ τὸ βάλλω βέλος, καὶ ὀβελός. οὕτως ἐν τῷ περὶ Παθῶν Ἡρωδιανός. οἷον ὁ ἐοικὼς βέλειν.

Translation (En)

Obelos "spit": with addition of [o], from ballō "to throw" come belos and obelos. So we read in Peri Pathōn of Herodian; i.e. what †seems to be thrown.

Comment

The text of Etym. Magnum (ὁ ἐοικὼς βέλει) seems better : "what looks like a projectile". It is a formally simple etymology which implies the adjunction of only one letter to the base noun βέλος (the fact that βέλος and ὀβελός inflect differently was not taken into account, only the phonetic similarity of their nominatives was). It overlooks the fact that a spit is never thrown and never used as a projectile (see the same problem for βελόνη / βέλος), favoring formal similarity over semantic consistency.

Parallels

Epimerismi Homerici (ordine alphabetico traditi), omicron 45 (ὀβελός (Β 428): τὸ ο μικρόν· πλεονασμός ἐστι. ἔστι γὰρ ῥῆμα βάλλω, καὶ ἀπὸ τοῦ βάλλω ῥήματος τρία γένη γίν⸤ον⸥ται· καὶ ἐκ τοῦ βάλλω γίνεται βολή καὶ βουλή θηλυκά, καὶ βάλλω βέλος, ὀξυτονηθὲν καὶ πλεονασμῷ τοῦ ⸤ο⸥ ὀβελός. τὸ βε ψιλόν· τὰ διὰ τοῦ ελος—, ὡς εἴρηται); Etym. Gudianum, omicron, p. 417 (Ὀβελὸς, τὸ ο πλεονασμός ἐστι· ἔστι γὰρ ῥῆμα βάλλω, καὶ ἀπὸ τοῦ βάλλω ῥήματος, τρία γένη γεννῶνται· καὶ ἐκ τοῦ ἐκβάλλω γίνεται βολὴ καὶ βουλὴ θηλυκόν· καὶ βάλλω βελὸς ὀξύτονον, καὶ πλεονασμῷ τοῦ ο. τὸ βε ψιλόν); Eustathius, Comm. Il. 1, 208 Van der Valk (ἔοικε δὲ παρὰ μὲν τῷ ποιητῇ ταὐτοδύναμα εἶναι ὁ ὀβολὸς καὶ ὁ ὀβελός, σκεῦός τι μαγείρου ἐν τῷ ἄκρῳ ὀξὺ καὶ βάλλειν δυνάμενον καὶ βολὴν ὡς βέλους ποιεῖν· παρὰ μέντοι τοῖς ὕστερον μεγάλην ἔσχον διαφοράν, οἵπερ ὀβελὸν μὲν διὰ τοῦ ε τὸν αὐτὸν λέγουσι τῷ ποιητῇ, τὸν μαγειρικόν, ὀβολὸν δὲ σιδήρου τι ἔλασμα ἔλεγον σχῆμα μέν πως ἔχον ὀβελοῦ, οὐ μὴν καὶ εἰς πάντῃ ὀξὺ λῆγον); Eustathius, Comm. Od. 1, 41 Stallbaum (τοῦτο μέντοι, οὐκ ἀπὸ τῆς βολῆς ἢ τοῦ βόλου, ἀλλὰ ἐκ τοῦ ὀβολοῦ. ὃς καὶ αὐτὸς, ἐκ τῆς βολῆς καὶ τοῦ βάλλειν γίνεται καθὰ καὶ ὁ ὀβελός. ὃς καὶ ἐκ τοῦ βέλους δύναται εἶναι πλεονασμῷ τοῦ ο. ἀφ’ ὧν ἤτοι τοῦ ὀβολοῦ καὶ τοῦ ὀβελοῦ, τὸ Ὁμηρικόν τε πεμπώβολον, καὶ ἄρτος ὀβελίας ὁ ἐπὶ τοῖς ὀβελοῖς ὀπτώμενος); Etym. Magnum, Kallierges, p. 612 (Ὀβελίσκος: Οἱονεὶ ὀφελίσκος τὶς ὢν, ὁ εἰς μῆκος ὀφελλόμενος, τουτέστιν αὐξανόμενος· ὀφέλλειν γὰρ τὸ αὔξειν. Καὶ ὀβελός. Σημαίνει δὲ ἀμφότερα τὰς σούβλας. Παρὰ τὸ βάλλω ἢ βέλλω  γίνεται· τὸ μὲν οὐδέτερον, βέλος· τὸ δὲ ἀρσενικὸν, βελός· καὶ πλεονασμῷ τοῦ ο, ὀβελὸς, ὁ ἐοικὼς βέλει. ὅτι ὀβολὸς ἐκλήθη, ἐπειδὴ τὸ ἀρχαῖον τὸ χαλκοῦν νόμισμα τῶν Ἀθηναίων ὀβελίσκον εἶχεν. Φώτιος πατριάρχης. Ἀριστοφάνης ἐν Βατράχοις, "Ναύτης διάξει, δύ’ ὀβολὼ μισθὸν λαβών. Φεῦ, Ὡς μέγα δύνασθον πανταχοῦ τὼ δύ’ ὀβολώ". Τροπῇ δὲ γίνεται τοῦ ε εἰς ο· πρὸ τούτου γὰρ ὀβελίσκοις τραχέσιν ἐνομίστευον. Οἱ μὲν οὖν Ἴωνες, ὀβελός· ἡμεῖς δὲ, ὀβολός. Πάντων δὲ πρῶτος Φείδων Ἀργεῖος νόμισμα ἔκοψεν ἐν Αἰγίνῃ· καὶ δοὺς τὸ νόμισμα καὶ ἀναλαβὼν τοὺς ὀβελίσκους, ἀνέθηκε τῇ ἐν Ἄργει Ἥρᾳ. Ἐπειδὴ δὲ τότε οἱ ὀβελίσκοι τὴν χεῖρα ἐπλήρουν, τουτέστι τὴν δράκα, ἡμεῖς, καίπερ μὴ πληροῦντες τὴν δράκα τοῖς ἓξ ὀβολοῖς, δραχμὴν αὐτὴν λέγομεν, παρὰ τὸ δράξασθαι. Ὅθεν ἔτι καὶ νῦν λέγομεν ὀβολοστάτην τὸν τοκιστὴν, ἐπειδὴ σταθμοῖς παρεδίδουν οἱ ἀρχαῖοι. Ὁ δὲ Ὦρος λέγει ὅτι τὸ στῆσαι, δανείσασθαιδηλοῖ· ὀβολοστάτης οὖν ὁ τὰ μικρὰ δανείζων φίλοις, ἢ ὁ τοκογλύφος λεγόμενος· καὶ ὀβολοστατῆσαι, τόκους λαβεῖν); Ps.-Zonaras, Lexicon, omicron, p. 1422 (Ὀβελὸς καὶ ὀβελίσκος. αἱ σοῦβλαι. οἱονεὶ ὀφελίσκος τὶς ὢν, ὁ εἰς μῆκος ὀφελλόμενος, τουτέστιν αὐξανόμενος καὶ ἐλαυνόμενος. ἢ παρὰ τὸ βάλλω, βέλος. ἢ παρὰ τὸ βάλλω τὸ μὲν οὐδέτερον βέλος, τὸ δὲ ἀρσενικὸν βελὸς καὶ πλεονασμῷ τοῦ ο ὀβελὸς, ὁ ἐοικὼς βέλει. οὕτω Ἡρωδιανός).

Modern etymology

Doric and Arcadian have ὀδελός, which implies a labiovelar. Isolated within Greek and without known cognates outside (Beekes, EDG)

Persistence in Modern Greek

MG still has οβελός "broach, spit" (learned word)

Entry By

Arthur de Tocqueville