θαμύς
Word
Validation
Word-form
Word-lemma
Etymon-lemma
Transliteration (Word)
English translation (word)
Transliteration (Etymon)
English translation (etymon)
Century
Source
Ref.
Ed.
Quotation
Βαρύνεται καὶ ὅσα οὐκ ἐν ὁμοφωνίᾳ γίνεται πληθυντικῶν οὐδετέρων ὀνομάτων. παρὰ τὸ ταχύς ἐστιν ὄνομα πληθυντικὸν ταχέα, ἀφ’ οὗ ἐπίρρημα οὐχ ὁμόφωνον τὸ τάχα· λιγύς λιγέα λίγα· κρατύς κρατέα κράτα καὶ κάρτα· ὠκύς ὠκέα ὦκα.—Διὸ καὶ σημειωτέον παρὰ τὸ θαμύς, ἀφ’ οὗ καὶ τὸ θαμέες [καὶ] πληθυντικὸν <καὶ> τὸ θαμέα, [ὡς] τὸ θαμά, <οὐχ ὡς> ταχέα τάχα. ὅπερ πάλιν διελέγχεται καὶ ἐκ τοῦ ἅμα, εἴγε δύναται ἐν ἐνδείᾳ εἶναι τοῦ θ· τὸ γὰρ πυκνῶς γινόμενον ὑφ’ ἕνα καιρὸν γίνεται. Τρύφων μέντοι τοὐναντίον φησίν, ὡς τὸ θαμά ἐπλεόνασε τῷ θ, τῇ αὐτῇ ἐτυμολογίᾳ ἀρκούμενος. ἐπιστούμεθα δὲ τὸ θαμά ἐντελέστερον διὰ τῆς τοῦ <θαμέα> ὀνόματος παραθέσεως.
Translation (En)
Every adverb which is not homophonous with the neuter plural of the noun is barytone. From takhus "quick: the plural is takhea, from which is derived the adverb, not homophonous, takha "quickly"; ligus "sonorous", <plural> ligea, <adverb> liga "clearly"; kratus "strong", <plural> kratea, <adverb> krata and karta "strongly"; ōkus "fast", ōkea, ōka "speedily". For that reason one must notice, from thamus "dense", the plural of which is thamees (masc.) and thamea (n.), the adverb thama "frequently" [oxytone], not as takhea takha. Which is proved once again by the form hama "at the same time", since it can also be found without the [th]: because what is dense is produced in one single moment. Tryphon, though, says the opposite, that thama adds the [th], being content with the same etymology. But we know that thama is more complete through comparison with the noun thamea
Parallels
Joannes Philoponus, Praecepta tonica 132 (τὸ δὲ θαμά ὀξύνεται ἀπὸ τοῦ θαμός ὀξυτόνου; NB: Lentz attributes that to Herodian already, De prosodia catholica, III/1, p. 488); Etym. Genuinum, alpha 575 (Ἅμα· τὸ ἐπίρρημα· παρὰ τὸ θαμά, τὸ συνεχῶς, καὶ κατὰ ἀποβολὴν τοῦ θ ἅμα· τὸ γὰρ πυκνῶς γινόμενον κατὰ τὸν αὐτὸν ἀποτελεῖται χρόνον. τὸ δὲ θαμά γέγονεν οὕτως· ἔστι θαμός, ἐξ οὗ τὸ θαμειός, ὡς ἀδελφός ἀδελφειός, καὶ τὸ θηλυκὸν θαμειά καὶ τὸ οὐδέτερον θαμόν, ἡ εὐθεῖα τῶν πληθυντικῶν θαμά καὶ τὸ ἐπίρρημα θαμά. οὐ γὰρ ἀπὸ τοῦ θαμύς θαμειός, ἀφ’ οὗ τὸ (Λ 552) ‘θαμέες γὰρ ἄκοντες’· οὐ γὰρ ἂν ὠξύνετο τὸ θαμειός. οὕτως Μεθόδιος); Epimerismi homerici Il. 1.52f (θαμειαί: παρὰ τὸ θαμά ἐπίρρημα, σημαίνει δὲ τὸ συνεχὲς καὶ πυκνόν. γίνεται οὖν θαμός θαμειός καὶ θαμειαί. τὸ δὲ θαμά ἐκ τοῦ ἅμα καὶ πλεονασμῷ τοῦ θ θαμά· καὶ σεσημείωται κατὰ τὸν τόνον· οὕτως ὁ Ὠρίων. | ὁ δὲ Χάραξ μᾶλλον τὸ ἅμα ἐκ τοῦ θαμά παράγει, ἀποβολῇ τοῦ θ, καὶ βαρύνει. τὸ δὲ θαμά ἐκ τοῦ θαμός, θαμή καὶ θαμόν καὶ θαμά ἐπίρρημα); Orion, Etymologicum (excerpta e cod. regio Par. 2630) (idem); Etym. Gudianum, theta, p. 254 (Θαμειαὶ, παρὰ τὸ θαμᾶ ἐπίῤῥημα γίνεται θαμὸς, θαμειὸς καὶ θαμειὰ, τὸ θαμᾶ ἐκ τοῦ ἅμα. σεσημείωται κατὰ τὸν τόνον. οὕτως Ὠρίων. ὁ δὲ Χάραξ μᾶλλον τὸ ἅμα ἐκ τοῦ θαμᾶ παράγει, ἀποβολῇ τοῦ θ); Etym. Magnum, Kallierges, p. 75 (Ἅμα: Ἐπίρρημα συλλήψεως ἢ ἀθροίσεως· παρὰ τὸ θαμὰ τὸ συνεχῶς καὶ πυκνῶς· τὸ γὰρ πυκινὸν καὶ ἐπάλληλον ἅμα γίνεται, καὶ ἐν τῷ αὐτῷ καιρῷ. Τὸ δὲ θαμὰ οὕτω· Ἔστι θαμὸς, ἐξ οὗ θαμειά· τὸ οὐδέτερον, θαμόν· ἡ εὐθεῖα τῶν πληθυντικῶν, θαμά· καὶ τὸ ἐπίρρημα, θαμά. Οὐ γὰρ γίνεται ἀπὸ τοῦ θαμὺς θαμειὸς, ἀφ’ οὗ τὸ ‘θαμέες γὰρ ἄκοντες’. Οὐ γὰρ ἂν ὀξύναιτο θαμειός. Μεθόδιος); Eustathius, Comm. Il. 1, 70 Van der Valk (θαμειαὶ δὲ αἱ ἀλλεπάλληλοι καὶ πυκναὶ παρὰ τὸ θαμά τὸ πυκνῶς, ὅπερ ἐκ τοῦ ἅμα γέγονε. προϋπόκειται δὲ τοῦ θαμειαί ἀρσενικὸν ὄνομα θαμὸς ὁ πυκνός, ὃ πλεονασμῷ τῆς ει διφθόγγου γέγονε θαμειός); Geneva Scholion Il. 1.52 (<θαμειός>. γίγνεται παρὰ τὸ θαμὰ ἐπίρρημα, τὸ συνεχῶς καὶ πυκνῶς, θαμός θαμειός θαμειαί, τὸ δὲ θαμά ἐκ τοῦ ἅμα· σεσημείωται κατὰ τὸν τόνον. ὁ Ὠρίων· ὁ μέντοι Χάραξ, μᾶλλον τὸ ἅμα ἐκ τοῦ θαμά); Commentaria in Dionysii Thracis Arte grammaticam, Scholia Londiniensia p. 563 (τὸ δὲ θαμά ἀπὸ τοῦ θαμός)
Comment
Apollonius correctly relates θαμά to the adjective θαμύς found in the Homeric Nom.pl θαμέες. He explains at length the problem caused by the position of the stress in the adverb (see ἅμα / θάμα). This relationship with θαμέες, θαμειαί was widely accepted but almost all our sources derive θαμά, not from θαμύς (the Nom.sg.masc. being not attested), but, because of the accentual problem, from a ghost word *θαμός, a thematic adjective, or, conversely, derive this *θαμός from θαμά (see Parallels)