κυφός

Validation

No

Last modification

Mon, 04/28/2025 - 09:30

Word-form

κύπελλον

Transliteration (Word)

kupellon

English translation (word)

cup

Transliteration (Etymon)

kuphos

English translation (etymon)

bent, curved

Author

Athenaeus

Century

2-3 AD

Source

idem

Ref.

Deipnosophistae 11.65

Ed.

G. Kaibel, Athenaei Naucratitae deipnosophistarum libri xv, 3 vols., Leipzig: Teubner, 1-2:1887; 3:1890

Quotation

ἀπὸ γὰρ τῆς κυφότητος τὸ κύπελλον, ὥσπερ καὶ τὸ ἀμφικύπελλον, ἢ ὅτι παραπλήσιον ἦν ταῖς πέλλαις, συνηγμένον μᾶλλον εἰς τὴν κυφότητα

Translation (En)

For the kupellon "drinking cup" is so named after its curve (kuphotētos), like the amphikupellon, or because it looks like milking vessels, with a narrower curve

Comment

Derivational descriptive etymology. The etymon is provided in our sources either as the neuter κῦφος "curve" or as the adjective κυφός "bent, curved" (in Athenaeus the etymon is the adjective). A formal change is required from the aspirate labial stop to the plain voiceless labial stop. The vessel is named after its shape.

Parallels

Athenaeus, Deipnosophistae, Kaibel 11.65 (Σιληνὸς δέ φησι· ‘κύπελλα ἐκπώματα σκύφοις ὅμοια, ὡς καὶ Νίκανδρος ὁ Κολοφώνιος (fr. 140 Sch), ... ‘κύπελλα δ’ ἔνειμε συβώτης (υ 253).‘ Εὔμολπος δὲ ποτηρίου γένος, ἀπὸ τοῦ κυφὸν εἶναι); Athenaeus, Deipnosophistae (epitome) 2.2, p. 59 (κύπελλον διαλλάσσει ἀλείσου καὶ δέπας τῷ κυφὸν εἶναι. ἀπὸ γὰρ τῆς κυφότητος τὸ κύπελλον, ὡς καὶ τὸ ἀμφικύπελλον, ἢ ὅτι παραπλήσιον ἦν ταῖς πέλλαις, συνηγμένον μᾶλλον εἰς τὴν κυφότητα); Orion, Etymologicum, kappa, p. 79 (Κύπελλον. κύφελλόν τι ὄν); Orion, Etymologicum (excerpta e cod. Darmstadino 2773), kappa, p. 614 (κύπελλον, παρὰ τὸ κῦφος κύφελλον καὶ τροπῆ τοῦ φ εἰς π περιφερὲς γάρ); Etym. Genuinum, alpha 735 (Ἀμφικύπελλον (Α 584 ...)· ποτήριον· παρὰ τὸ κυφόν κύφελον καὶ κύπελον, καὶ μετὰ τῆς ἀμφί προθέσεως ἀμφικύπελλον πλεονασμῷ ἑτέρου λ, τὸ ἐκ περιφερείας κυφόν, ὅθεν καὶ τὰ πρὸς ἡμᾶς κάτω νεύοντα νέφη κύφελλα λέγονται. ἢ παρὰ τὸ χέω χύπελλον, τουτέστιν ὅπου ὁ πηλός, ἤγουν ὁ οἶνος, χεῖται); Etym. Gudianum, kappa, p. 354 (Κύπελλον, ἔκπομα· ποτήριον, παρὰ τὸ κῦφον κύφελον καὶ κύπελλον· ἢ χύπελλον ἔνθα ὁ πηλὸς ἤτοι ὁ οἶνος χεῖται); ibid., p. 354 (Κύπελλον, τὸ ποτήριον, ἀπὸ τοῦ κῦφον, ὃ σημαίνει τὸ βαθύ); ibid., p. 355 (Κύπελλον, ποτήριον, ὅτι κῦφον ἐστὶ καὶ περιφερές· τὸ δὲ αὐτὸ ἀμφικύπελλον); Eustathius, Comm. Od., vol. 2, p. 93 (λέγει δὲ καὶ ὡς τὸ κύπελλον διαλλάσσει ἀλείσου τε καὶ δέπαος τῷ κυφὸν εἶναι. ἀπὸ γὰρ κυφότητος κύπελλον καὶ ἀμφικύπελλον); Etym. Magnum, Kallierges, p. 90 (Ἀμφικύπελλον: Ποτήριον· παρὰ τὸ κύφον κύφελον, καὶ κύπελλον. Ἢ παρὰ τὸ χέω χύπελον, ὅπου ὁ πηλὸς (ἤγουν ὁ οἶνος) χεῖται· καὶ μετὰ τῆς ἀμφὶ, ἀμφικύπελλον, πλεονασμῷ ἑτέρου λ· τὸ ἐκ περιφερείας κύφον); ibid., p. 546 (Κύπελλον: Παρὰ τὸ κύφος· ἢ παρὰ τὸ κύπτω, τὸ κεκυρτωμένον καὶ περιφερές. Ἐτυμολογεῖται χύπελλόν τι ὂν, παρὰ τὸ χύειν τὸν πηλὸν, ἤγουν τὸν οἶνον· ὅθεν καὶ κάπηλος, παρὰ τὸ χέειν τὸν πηλόν); Etym. Symeonis, Lasserre-Livadaras vol. 1, p. 444 (ἀμφικύπελλον (Α 584 ...)· ποτήριον· παρὰ τὸ κυφόν κύφελον καὶ κύπελον λέγουσιν· ἢ παρὰ τὸ χέω χύπελλον, ἤγουν ὁ οἶνος χεῖται); Ps.-Zonaras, Lexicon, alpha, p. 157 (Ἀμφικύπελλον. ποτήριον. παρὰ τὸ κύφον, κύφελον, καὶ κύπελον, καὶ μετὰ τῆς ἀμφὶ, ἀμφικύπελλον, πλεονασμῷ ἑτέρου λ, τὸ ἐκ περιφερείας κύφον. ὅθεν καὶ τὰ πρὸς ἡμᾶς κάτω νεύοντα νέφη κύφελα λέγονται. [ἢ παρὰ τὸ χέω, χύπελλον, ὅπου ὁ πηλὸς ἤγουν ὁ οἶνος χεῖται]);

Modern etymology

According to Beekes (EDG), Pre-Greek

Persistence in Modern Greek

MG still has κύπελλο "drinking cup"

Entry By

Le Feuvre