θείνω

Validation

No

Last modification

Mon, 07/10/2023 - 16:42

Word-form

θέναρ

Transliteration (Word)

thenar

English translation (word)

palm

Transliteration (Etymon)

theinō

English translation (etymon)

to strike

Author

Philoxenus

Century

1 BC

Reference

fr. 24

Edition

C. Theodoridis, Die Fragmente des Grammatikers Philoxenos [Sammlung griechischer und lateinischer Grammatiker (SGLG) 2]. Berlin: De Gruyter, 1976

Source

Orion

Ref.

Etymologicum, upsilon, p. 156

Ed.

F.W. Sturz, Orionis Thebani etymologicon, Leipzig, 1820

Quotation

Ὕπαρ· ὦ ἐστι ῥῆμα δηλοῦν τὸ ὑπάρχω, ἀφ’ οὗ ῥηματικὸν ὄνομα ἄρ, ὡς θένω θέναρ, ἔδω ἔδαρ καὶ εἶδαρ, καὶ μετὰ τῆς ὑπὸ προθέσεως ὕπαρ. οὕτως Φιλόξενος ἐν τῷ Περὶ μονοσυλλάβων ῥημάτων.

Translation (En)

Hupar "waking vision": is a verb meaning "to really exist", from which comes a verbal noun *ar, as thenar "palm" comes from thenō "to strike" and *edar and eidar "food" from edō "to eat", and then hupar with the preposition hupo "under". That is what Philoxenus says in the On monosyllabic verbs.

Other translation(s)

Hupar « vision » : *ō est un verbe qui signifie « exister », duquel vient la forme nominale déverbale *ar, comme thenar « paume » vient de thenō « frapper » et *edar et eidar « nourriture » de edō « manger », puis hupar avec la préposition hupo « sous ». Voilà ce qu’écrit Philoxène dans le Des verbes monosyllabiques.

Comment

Derivational etymology, starting from the verb. Whether Philoxenus assumes as the starting point the future θενῶ (in which case the accent is erroneous in Orion) or a present *θένω which would be the prototype of θείνω remains unclear. For the other verbs quoted as parallels, he derives the noun in -αρ from the present. From the semantic point of view, it is a functional etymology: the function of the palm is to strike.

Parallels

Philoxenus, fr. *28 (φρέαρ· παρὰ τὸ φρῶ, ὅπερ ἀπὸ τοῦ προϊῶ κατὰ συγκοπὴν καὶ τροπὴν τοῦ π εἰς τὸ φ φρῶ· ἔνθεν τὸ εἰσφρῶ. φρῶ οὖν φρέαρ, ὡς θένω θέναρ· προΐησι γὰρ τὴν τῶν ὑδάτων ῥύμην); T Schol. Il. 14, 56c (εἶλαρ: παρὰ τὸ εἰλῶ, ὡς παρὰ τὸ θένω θέναρ); Schol. Pind. I, 4, 92b (θέναρ μὲν γὰρ κυρίως τὸ κοῖλον τῆς χειρὸς παρὰ τὸ θένειν ἡμᾶς αὐτῷ καὶ τύπτειν, νῦν δὲ ἀπὸ τῆς κοιλότητος ἐπὶ τοῦ πυθμένος ἔταξε); Galen, In Hippocratis librum de fracturis commentarii iii, vol. 18b, p. 364 (Τὰ ἐξέχοντα τῶν χειρῶν ὀνομάζουσι θέναρα παρὰ τὸ θείνειν, ὡς ἔνιοι βούλονται τῶν χαιρόντων ἐτυμολογίαις); Herodian, Περὶ παθῶν, Gr. Gr. 3.2, p. 220 (ὥσπερ θένω θέναρ, δείρω δέρας, οὕτω καὶ ἐκ τοῦ ἀλείφω ἄλειφαρ ἢ ἄλειφας καὶ ὑποστολῇ τοῦ ρ ἢ τοῦ ς ἄλειφα); idem, Περὶ κλίσεως ὀνομάτων, Gr. Gr. 3.2, p. 770 (τὰ δὲ βραχείᾳ ἢ θέσει μακρᾷ παραληγόμενα διὰ τοῦ ρος κλίνεται οἷον θέναρ θέναρος (σημαίνει δὲ τὸ κοῖλον τῆς χειρός, παρὰ τὸ θένειν ἤγουν τύπτειν)); Meletius, De natura hominis, p. 121 (θέναρ δὲ, διὰ τὸ θέσεως εἶναι χωρίον· εἰς ἣν ἐντίθενται τὰ διδόμενα· ἢ παρὰ τὸ δι’ αὐτῆς θείνειν, ὅ ἐστι τύπτειν· δι’ αὐτῆς γὰρ καὶ τοῦτο τελεῖται); Choeroboscus, Prolegomena et scholia in Theodosii Alexandrini Canones, p. 349 (τὰ δὲ βραχείᾳ ἢ θέσει μακρᾷ παραληγόμενα διὰ τοῦ ρος κλίνονται, οἷον θέναρ θέναρος (σημαίνει δὲ τὸ κοῖλον τῆς χειρὸς παρὰ τὸ θένειν ἤγουν τύπτειν)); Lexicon αἱμωδεῖν, upsilon 21 (ὕπαρ: ἐγρηγορότος ἀληθὴς ὀπτασία, οὐκ ἐν ὀνείρῳ. ἀπὸ τοῦ ὦ ῥήματος, ὃ σημαίνει τὸ ὑπάρχω, ἀφ’ οὗ ὄ{ν}αρ, ὡς θένω θέναρ, ἔδω ἔδαρ καὶ εἶδαρ (Ε 369 alibi) καὶ μετὰ τῆς ὑπό προθέσεως ὕπαρ· „<ὕπαρ>οὐκ ὄναρ †φαινόμενος“); Etym. Gudianum, theta, p. 256 (Θείνω, τὸ τύπτω διὰ τῆς ει διφθόγγου. ἀνεφάνη γὰρ τὸ ε ἐν τῷ μέλλοντι, καὶ ἐν τῷ θενὰρ ὀνόματι. θενὰρ δὲ λέγεται τὸ κατώτερον μέρος, εἰς ὅ ἐστι τύψαι.); ibid., upsilon, p. 541 (Ὕπαρ, παρὸ ἐγρηγορέναι, ἀληθὴς ὀπτασία, οὐκ ἐν ὀνείρῳ, ἀπὸ τοῦ ὦ ῥήματος ὃ σημαίνει τὸ ὑπάρχω, ἀφ’ οὗ ὄναρ, ὡς θένω θέναρ, ἔδω ἔδαρ καὶ εἴδαρ, καὶ μετὰ τῆς ὑπὸ προθέσεως ὑπόοναρ καὶ κατ’ ἐναλλαγὴν ὕπαρ, οὐκ ὄναρ φαινόμενον); Eustathius, Comm. Il., vol. 2, p. 84 (Διὸ καὶ θέναρ λέγεται παρὰ τὸ θεῖναι, ἐν ᾧ ἔστι τεθῆναί τι εἰς ὑποδοχήν, ἢ παρὰ τὸ θένω, τὸ τύπτω); idem, Comm. Od., vol. 1, p. 250 (ἀλλὰ τὸ μὲν ἄλειφα, ὥσπερ θένω θέναρ καὶ κείρω κέρας, οὕτω καὶ αὐτὸ ἐκ τοῦ ἀλείφω, ἄλειφαρ ἢ ἄλειφας); Etym. Magnum, Kallierges, p. 777 (Ὕπαρ οὐκ ὄναρ φαινόμενον· ἔστι ῥῆμα ὦ, σημαῖνον τὸ ὑπάρχω· ἀφ’ οὗ ῥηματικὸν, ὄνομα ΑΡ, ὡς θένω, θέναρ· καὶ μετὰ τῆς ὑπὸ προθέσεως, [ὑπόναρ· καὶ ὑπερθέσει καὶ ἀποκοπῇ,] ὕπαρ); ibid., p. 799 (Φρέαρ: Παρὰ τὸ φλῶ, τὸ ἀναδίδωμι· ἢ παρὰ τὸ φέρω, συγκοπῇ φρῶ, φρέαρ, ὡς θείνω, θέναρ· ἐξ οὗ φέρεται τὸ ὕδωρ); Ps.-Zonaras, Lexicon, theta, p. 1035 (Θέναρ. τὸ κοῖλον τῆς χειρός. [...] ἢ παρὰ τὸ θένειν, τὸ τύπτειν, θέναρ. σημαίνει καὶ τὸ τοῦ ποδὸς ἐλλύχνιον); ibid., theta, p. 1040 (Θείνω. τὸ τύπτω. τὸ θει δίφθογγον· ἀνεφάνη γὰρ τὸ ε ἐν τῷ θέναρ καὶ θένω, τὸ τύπτω)

Modern etymology

Old name of the palm of the hand, PIE *dhen-r, also found in Germanic (OHG tenar) (Beekes, EDG)

Persistence in Modern Greek

No

Entry By

Eva Ferrer