χωρέω

Validation

No

Last modification

Tue, 04/18/2023 - 15:41

Word-form

χηλός

Transliteration (Word)

khēlos

English translation (word)

large chest

Transliteration (Etymon)

khōreō

English translation (etymon)

to make room

Author

Philoxenus

Century

1 BC

Reference

fr. *203

Edition

C. Theodoridis, Die Fragmente des Grammatikers Philoxenos [Sammlung griechischer und lateinischer Grammatiker (SGLG) 2. Berlin: De Gruyter, 1976

Source

Orion

Ref.

Etymologicum, khi, p. 164

Ed.

F.W. Sturz, Orionis Thebani etymologicon, Leipzig: Weigel, 1820 (repr. Hildesheim: Olms, 1973): 1-172

Quotation

Χηλός· τὸ κιβώτιον. χῶ χήσω χηλός, ὡς παρὰ τὸ βῶ βήσω βηλός· χηλὸς δὲ ἡ χωροῦσα ἕκαστον τῶν ἐντιθεμένων.
 

Translation (En)

Khēlos "small box". *Khō "to make room" *khēsō khēlos, as from * "to walk" *bēsō bēlos "threshold"; and khēlos is what makes room for everything that is put inside it.

Other translation(s)

Khēlos « petit coffre ». *Khō « faire place » *khēsō khēlos, comme à partir de * « marcher » *bēsō bēlos « seuil » ; et khēlos est ce qui fait de la place pour tout ce qui est mis dedans.

Comment

Derivational etymology starting from the (unattested) future form of the monosyllabic verb and backed by an analogy. The verb *χῶ χωρέω is understood here as meaning "to contain", a derived meaning from "to move back", because one who moves back makes room for someone else: applied to inanimate, "to make rom for" leads to "to contain".

Parallels

bT Schol. Il. 16.221a (χηλοῦ: χηλὸς οἱονεὶ κῆλος παρὰ τὸ ἐγκεῖσθαι. οἱ δὲ παρὰ τὸ κῆλα, ὅ ἐστι ξύλα. οἱ δὲ παρὰ τὸ χῶ τὸ χωρῶ); Schol. Od. 2.339d Pontani (χηλοῖσιν] παρὰ τὸ χῶ, χήσω “χηλός”, ἡ χωροῦσα ἕκαστον τῶν ἐντεθειμένων); Συναγωγὴ λέξεων χρησίμων, khi 68 (χηλός· κιβωτὸς ἀπὸ τῆς γινομένης διαστάσεως κατὰ τὴν ἄνοιξιν, ἢ ἀπὸ τοῦ χεῖσθαί τι εἰς αὐτὴν οἷον ἐντίθεσθαι, ἢ ἀπὸ τοῦ τὰ ἐντιθέμενα χωρεῖν); Lexica Segueriana, khi, p. 415 (χηλός: κιβωτὸς ἀπὸ τῆς γενομένης διαστάσεως κατὰ τὴν ἄνοιξιν· ἢ ἀπὸ τοῦ χεῖσθαί τι εἰς αὐτήν. οἷον ἐντίθεσθαι. ἢ ἀπὸ τοῦ τὰ ἐντιθέμενα χωρεῖν); Suda, khi 278 (Χηλός: κιβωτός. ἀπὸ τῆς γενομένης διαστάσεως κατὰ τὴν ἄνοιξιν· ἢ ἀπὸ τοῦ χεῖσθαί τι εἰς αὐτήν, οἷον ἐντίθεσθαι· ἢ ἀπὸ τοῦ τὰ ἐντιθέμενα χωρεῖν); Etym. Gudianum, delta, p. 339 (Δειλός· διὰ τῆς ει γράφεται. ⟦ὥσπερ⟧ παρὰ τὸν χήσω μέλλοντα, τ⟦ὸν δηλ⟧οῦντα τὸ χωρήσω, ⟦γίνεται χηλός⟧, ὁ κ⟦ι⟧βωτός, ⟦καὶ παρὰ⟧ τὸν χύσω χυλός, καὶ ⟦παρὰ τὸν βή⟧σω βηλός, ὁ ⟦βαθμός⟧, οὕτως καὶ παρὰ τὸν δείσω δειλός διὰ τῆς ει); Eustathius, Comm. Od. vol. 1, p. 102 (Χηλὸς δὲ, γίνεται μὲν ἀπὸ τοῦ χῶ χήσω τὸ χωρῶ, ἐξ οὗ καὶ ὁ χηραμός); Etym. Magnum, Kallierges, p. 811 (Χηλός: Ἡ κιβωτός. Παρὰ τὸ χῶ χήσω, χηλὸς, ἡ χωροῦσα ἕκαστον τῶν ἐντιθεμένων); Etym. Symeonis, delta 91 (Δειλός· ὡς παρὰ τὸ χῶ, χήσω, τὸ χωρῶ· χηλὸς ἡ κιβωτός, οὕτως καὶ δείδω δείσω δειλός· ἢ παρὰ τὸ δέω δέϊλος καὶ δειλός); Ps.-Zonaras, Lexicon, khi, p. 1851 (Χηλός. τὸ κιβώτιον. καὶ γίνεται ἐκ τοῦ χῶ, χήσω)

Modern etymology

Within Greek, maybe related to χάσκω "to gape". Uncertain (Beekes, EDG)

Persistence in Modern Greek

No

Entry By

Eva Ferrer