αὐτὸς + μάτην
Word
Validation
Word-form
Word-lemma
Transliteration (Word)
English translation (word)
Transliteration (Etymon)
English translation (etymon)
Century
Source
Ref.
Ed.
Quotation
ἀπὸ τύχης δέ, τούτων ὅσα ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου γίγνεται τῶν προαιρετῶν τοῖς ἔχουσι προαίρεσιν. (Σημεῖον δὲ τὸ μάτην, ὅτι λέγεται ὅταν μὴ γένηται τὸ ἕνεκα ἄλλου ἐκείνου ἕνεκα,...ὡς τοῦτο ὂν τὸ μάτην, τὸ πεφυκὸς ἄλλου ἕνεκα, ὅταν μὴ περαίνῃ ἐκεῖνο οὗ ἕνεκα ἦν καὶ ἐπεφύκει…οὕτω δὴ τὸ αὐτόματον καὶ κατὰ τὸ ὄνομα ὅταν αὐτὸ μάτην γένηται·
Translation (En)
and in the special cases where such a result spings from deliberate action (though not aimed at it) on the part of a being capable of choice, we may say that it comes by tyche. (The etymology of automaton indicated this; for the expression maten -'for nothing', 'to no purpose'- is used in cases where the end of purpose is not realized, but only the means to it...meaning by this phrase what fails to accomplish that purpose to which it is naturally a means... So then automaton, as the form of the word implies, means an occurence that is in itself (auto) to no purpose (matēn). (Transl. by Ph. H. Wicksteed & F. M. Conford).
Other translation(s)
Modern Greek: ...και στις περιπτώσεις εκείνες όπου ένα τέτοιο αποτέλεσμα προέρχεται αυτόματα από μέρους ενός όντος που χαρακτηρίζεται από το ότι έχει επιλογή, μπορούμε να πούμε ότι προέρχεται "από τύχη". (Η ετυμολογία του "αυτόματου" το δείχνει αυτό: γιατί το "μάτην" που σημαίνει 'για κανένα σκοπό', 'για το τίποτα', χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις στις οποίες ο σκοπός δεν πραγματοποιείται, αλλά μόνο το μέσο για την επίτευξή του. Σημαίνει λοιπόν αυτό που αποτυγχάνει να επιτύχει τον σκοπό για τον οποίο αποτελεί από τη φύση μέσο...Έτσι, το αυτόματο, όπως δηλώνει η λέξη, σημαίνει αυτό που συμβαίνει από μόνο του (αυτό) χωρίς σκοπό (μάτην).
Parallels
John Philoponus, On Aristotle’s Physics 289.28-290.3
τὸ αὐτόματον τοιοῦτόν ἐστιν οἷον εἰρήκαμεν, τὸ παρακολουθοῦν τοῖς ἕνεκά του, ὅταν μὴ αὐτοῦ ἐκείνου ἕνεκα γένωνται, καὶ αὐτὴ ἡ τοῦ ὀνόματος ἐτυμολογία· παρῆκται γὰρ ἀπὸ τοῦ «μάτην» (σύγκειται γὰρ παρὰ τὸ «αὐτό» καὶ τὸ «μάτην»), <μάτην> δὲ ἐκεῖνα λέγονται εἶναι, οἷς οὐκ ἀπαντᾷ τὸ τέλος οὗ ἕνεκα γίνεται.
The automatic [automaton] is as we have discussed, that which is inseparably connected to what happens because of it, when they do not happen because of that very thing and this is the etymology of the name; because it originates from "at random" [matēn] (since it is composed from "self" [auto] and "at random" [matēn]), while "at random" are called those that happen without any cause being evident, for which they happen.
Comment
Aristotle treats the word as a compound and he stays faithful to the correct first word (autos), but he relates the concept of 'luck' (τύχη) to the word matēn because it suits the philosophical explanation that he wishes to expose for the specific notion. John Philoponus adopts Aristotle's explanation in his respective commentary.