ὀφέλλω

Validation

Yes

Last modification

Tue, 06/01/2021 - 15:39

Word-form

ὀβελίσκος

Transliteration (Word)

obeliskos

English translation (word)

small spit

Transliteration (Etymon)

ophellō

English translation (etymon)

to increase

Author

Orion

Century

5 AD

Source

Idem

Ref.

Etymologicum, omicron, p. 113

Ed.

F. Sturz, Orionis Thebani etymologicon, Leipzig, Weigel, 1820

Quotation

Ὀβελίσκος. ὀφελίσκος τὶς ὢν, ὁ εἰς μῆκος ὀφελλόμενος καὶ ἐξελαυνόμενος.

Translation (En)

Obeliskos "obelisk": opheliskos, as it were, which is increased (ophellomenos) and stretched in height.

Comment

Paronymic etymology implying a formal manipulation, the change of [ph] into [b]. This etymology is designed to account for the meaning "obelisk", not for the proper meaning "small spit", since the latter is not stretched in height. It is a case of complementary etymology, although only the etymology of the derived meaning is given (probably the origin of the proper meaning as a derivative of ὀβελός was too obvious)

Parallels

Etym. Gudianum, omicron, p. 417 (Ὀβελίσκος, παρὰ τὸ ὀφέλλειν, καὶ εἰς μῆκος αὔξεσθαι); Etym. Magnum Kallierges, p. 612 (Ὀβελίσκος: Οἱονεὶ ὀφελίσκος τὶς ὢν, ὁ εἰς μῆκος ὀφελλόμενος, τουτέστιν αὐξανόμενος· ὀφέλλειν γὰρ τὸ αὔξειν. Καὶ ὀβελός. Σημαίνει δὲ ἀμφότερα τὰς σούβλας. Παρὰ τὸ βάλλω ἢ βέλλω  γίνεται· τὸ μὲν οὐδέτερον, βέλος· τὸ δὲ ἀρσενικὸν, βελός· καὶ πλεονασμῷ τοῦ ο, ὀβελὸς, ὁ ἐοικὼς βέλει. ὅτι ὀβολὸς ἐκλήθη, ἐπειδὴ τὸ ἀρχαῖον τὸ χαλκοῦν νόμισμα τῶν Ἀθηναίων ὀβελίσκον εἶχεν. Φώτιος πατριάρχης. Ἀριστοφάνης ἐν Βατράχοις, "Ναύτης διάξει, δύ’ ὀβολὼ μισθὸν λαβών. Φεῦ, Ὡς μέγα δύνασθον πανταχοῦ τὼ δύ’ ὀβολώ". Τροπῇ δὲ γίνεται τοῦ ε εἰς ο· πρὸ τούτου γὰρ ὀβελίσκοις τραχέσιν ἐνομίστευον. Οἱ μὲν οὖν Ἴωνες, ὀβελός· ἡμεῖς δὲ, ὀβολός. Πάντων δὲ πρῶτος Φείδων Ἀργεῖος νόμισμα ἔκοψεν ἐν Αἰγίνῃ· καὶ δοὺς τὸ νόμισμα καὶ ἀναλαβὼν τοὺς ὀβελίσκους, ἀνέθηκε τῇ ἐν Ἄργει Ἥρᾳ. Ἐπειδὴ δὲ τότε οἱ ὀβελίσκοι τὴν χεῖρα ἐπλήρουν, τουτέστι τὴν δράκα, ἡμεῖς, καίπερ μὴ πληροῦντες τὴν δράκα τοῖς ἓξ ὀβολοῖς, δραχμὴν αὐτὴν λέγομεν, παρὰ τὸ δράξασθαι. Ὅθεν ἔτι καὶ νῦν λέγομεν ὀβολοστάτην τὸν τοκιστὴν, ἐπειδὴ σταθμοῖς παρεδίδουν οἱ ἀρχαῖοι. Ὁ δὲ Ὦρος λέγει ὅτι τὸ στῆσαι, δανείσασθαιδηλοῖ· ὀβολοστάτης οὖν ὁ τὰ μικρὰ δανείζων φίλοις, ἢ ὁ τοκογλύφος λεγόμενος· καὶ ὀβολοστατῆσαι, τόκους λαβεῖν); Ps.-Zonaras, Lexicon, omicron, p. 1422 (Ὀβελὸς καὶ ὀβελίσκος. αἱ σοῦβλαι. οἱονεὶ ὀφελίσκος τὶς ὢν, ὁ εἰς μῆκος ὀφελλόμενος, τουτέστιν αὐξανόμενος καὶ ἐλαυνόμενος. ἢ παρὰ τὸ βάλλω, βέλος. ἢ παρὰ τὸ βάλλω τὸ μὲν οὐδέτερον βέλος, τὸ δὲ ἀρσενικὸν βελὸς καὶ πλεονασμῷ τοῦ ο ὀβελὸς, ὁ ἐοικὼς βέλει. οὕτω Ἡρωδιανός).

Modern etymology

Diminutive of ὀβελός

Persistence in Modern Greek

MG still has οβελίσκος, as a learned word meaning "obelisk"

Entry By

Arthur de Tocqueville