ὀρέγω

Validation

No

Last modification

Mon, 10/17/2022 - 21:20

Word-form

ὀργή

Transliteration (Word)

orgē

English translation (word)

anger

Transliteration (Etymon)

oregō

English translation (etymon)

to reach out

Author

Aristotle

Century

4 BC

Source

idem

Ref.

Rhetorica 1378a30-31

Ed.

W. D. Ross. Aristotle. Ars Rhetorica. Oxford. Clarendon Press. 1959.

Comment

Derivational etymology implying a syncope of the /e/ in ὀρέγω. It defines anger as a desire, therefore restricts the possible objects of this desire to notions like revenge or punishment.

Parallels

Aristotle, Rhetorica 1369a2-4 (ἔστιν δ’ ἡ μὲν βούλησις ἀγαθοῦ ὄρεξις (οὐδεὶς γὰρ βούλεται ἀλλ’ ἢ ὅταν οἰηθῇ εἶναι ἀγαθόν), ἄλογοι δ’ ὀρέξεις ὀργὴ καὶ ἐπιθυμία); Idem, De anima 403a29-31 (διαφερόντως δ’ ἂν ὁρίσαιντο ὁ φυσικὸς [τε] καὶ ὁ διαλεκτικὸς ἕκαστον αὐτῶν, οἷον ὀργὴ τί ἐστιν· ὁ μὲν γὰρ ὄρεξιν ἀντιλυπήσεως ἤ τι τοιοῦτον, ὁ δὲ ζέσιν τοῦ περὶ καρδίαν αἵματος καὶ θερμοῦ); Idem, Topica 156a30-33 (εἰ δέοι λαβεῖν ὅτι ὁ ὀργιζόμενος ὀρέγεται τιμωρίας διὰ φαινομένην ὀλιγωρίαν, ληφθείη δ’ ἡ ὀργὴ ὄρεξις εἶναι τιμωρίας διὰ φαινομένην ὀλιγωρίαν); Oracula Sibyllina 2.136 (ὀργὴ δ’ ἐστὶν ὄρεξις); Ps-Phocylides, Sententiae 64 (idem); Alexander, In Aristotelis topicorum libros octo commentaria p. 340-342 (οἷον ἂν τεθῇ τῆς ὀργῆς γένος ἡ ὄρεξις, ἐπεὶ ἡ μὲν ὄρεξις πρὸς ἓν λέγεται (τινὸς γάρ), ἡ δὲ ὀργὴ καὶ τινὸς καὶ τινί, οὐκ ἂν εἴη γένος τῆς ὀργῆς ἡ ὄρεξις); Origen, Selecta in Psalmos, MPG 21, p. 1105, 35-37 (φασι καὶ οἱ περὶ τὰ ὀνόματα δεινοὶ, τῷ θυμὸν μὲν εἶναι ὀργὴν ἀναθυμιωμένην καὶ ἔτι ἐκκαιομένην, ὀργὴν δὲ ὄρεξιν ἀντιτιμωρήσεως); ibid., p. 1317 (ὀργή ἐστιν ὄρεξις τιμωρίας); Themistius, Analyticorum posteriorum paraphrasis, vol. 5/1, p. 51 (οἷον ὀργή ἐστιν ὄρεξις ἀντιλυπήσεως); Idem, In Aristotelis physica paraphrasis, vol. 5/2, p. 66 (τί ἐστιν ὀργή; ζέσις τοῦ περὶ καρδίαν αἵματος δι’ ὄρεξιν ἀντιλυπήσεως); Idem, In Aristotelis libros de anima paraphrasis, vol. 5/3, p. 7 (ὡς ὁ τὴν ὀργὴν ἀποδιδοὺς ζέσιν τοῦ περὶ καρδίαν αἵματος δι’ ὄρεξιν ἀντιλυπήσεως […]); Athanasius, Expositiones in Psalmos, MPG 27, p. 65 (Διαφέρει δὲ θυμὸς ὀργῆς, τῷ θυμὸν μὲν εἶναι ὀργὴν ἀναθυμιωμένην καὶ ἔτι ἐκκαιομένην, ὀργὴν δὲ ὄρεξιν ἀντιλυπήσεως); ibid., p. 180 (Ὀργὴ δέ ἐστιν ὄρεξις τιμωρίας· τιμωρία δέ ἐστι κακοῦ ἀνταπόδοσις); Basil od Caesarea, Enarratio in prophetam Isaiam 5.181 (ὀργὴ δέ ἐστιν ὄρεξις ἀντιλυπήσεως); Didymus Caecus, Commentarii in Zachariam 2, 195 (Οὐδὲν γὰρ ἕτερόν ἐστιν ἡ ὀργὴ ἢ τιμωρίας ὄρεξις); Idem, Commentarii in Psalmos 29-34, p. 227 (ἡ ὀργὴ ὄρεξίς ἐστιν τιμωρίας); Theodoret of Cyrus, Quaestiones in Octateuchum, p. 92 (ἐπιθυμίαν δὲ τὴν ὀργὴν ἐκάλεσεν· ἐκ ταύτης γὰρ καὶ ἡ ὀργὴ τὴν ἐτυμολογίαν ἔχει· ὀρέγεται γὰρ ὁ ὀργιζόμενος ἀμύνασθαι τὸν ἐχθρόν); Photius, Epistulae 260 (idem); SImplicius, In Aristotelis physicorum libros commentaria, vol. 9, p. 392 (καὶ διὰ τοῦτο ποτὲ μὲν ἀπὸ τῆς ὕλης λαμβάνονται οἱ ὁρισμοὶ ὡς ὅταν εἴπωμεν ὀργὴν εἶναι ζέσιν τοῦ περικαρδίου αἵματος, ποτὲ δὲ ἀπὸ τοῦ εἴδους ὡς ὅταν εἴπωμεν ὀργὴν εἶναι ὄρεξιν ἀντιλυπήσεως, ποτὲ δὲ ἀπὸ τοῦ συναμφοτέρου ὡς ὅταν εἴπωμεν ὀργὴν εἶναι ζέσιν τοῦ περικαρδίου αἵματος δι’ ὄρεξιν ἀντιλυπήσεως); Idem, In Aristotelis libros de anima commentaria, vol. 11, p. 23 (ἡ ὀργὴ ὄρεξις ἀντιλυπήσεως); Johannes Philoponus, In Aristotelis libros de anima commentaria, vol. 15, p. 44 (μνησθήσεται τοῦ τὴν ὀργὴν λέγοντος ὄρεξιν εἶναι ἀντιλυπήσεως); Photius, Lexicon, alpha 808 (δοκεῖ δέ μοι καὶ τὸ ὀριγνᾶσθαι καὶ ἡ ὀργή ἐντεῦθεν γεγονέναι, οἷον ὄρεξίς τις καὶ ἔφεσις καὶ αὔξησις καὶ μετεωρισμὸς οὖσα τῆς ψυχῆς); Choeroboscus, Epimerismi in Psalmos, p. 81 (Ὀργή, ὄνομα ῥηματικόν· καὶ πόθεν γίνεται; Παρὰ τὸ ῥέζω τὸ πράττω· ὁ μέσος παρακείμενος ἔρρογα, καὶ ἐν ὑπερβιβασμῷ ἔοργα, τοῦ ἑνὸς Ρ ἀποβληθέντος, καὶ ἐξ αὐτοῦ ὀργή· ἢ παρὰ τὸ εἴργω τὸ κωλύω, ἡ κωλύουσα ἡμᾶς τὰ δέοντα βουλεύεσθαι, εἰργὴ, καὶ ἀποβολῇ τοῦ Ι καὶ τροπῇ τοῦ Ε εἰς Ο ὀργή· ἢ παρὰ τὸ ὀρέγω, τὸ ἐπιθυμῶ, ὀρεγὴ, καὶ ἐν συγκοπῇ ὀργή); Melissa 2, 1133 (ὀργὴ δέ ἐστιν ὄρεξις ἀντιλυπήσεως); Etym. Gudianum, omicron, p. 433 (Ὀργὴ, παρὰ τὸ ὀρέγεσθαι τὸν ὀργιζόμενον καὶ ἀμύνασθαι τὸν ἐχθρόν· καὶ εἰς τὸ θυμός· ἢ παρὰ τὸ ῥέζω τὸ πράττω· ἢ παρὰ τὸ εἴργω τὸ κωλύω); Eustathius, Comm. Il. 1, 13 Van der Valk (ἡ δὲ ὀργὴ παρὰ τὸ ὀρέγω. καὶ γὰρ ἀντιλυπήσεώς ἐστιν ὄρεξις ὁ θυμός); Tzetzes, Exegesis in Homeri Iliadem 1.1 (ὀργὴ δὲ ὀρεγή τις, ἤτοι ὄρεξις καὶ ἐπιθυμία ἀντιλυπήσεως, ἢ ὄρεξις καὶ ἔκτασις τῶν χειλέων ἀμυντήριος); Scholia in Claudium Aelianum 5.31 (‹τὴν δὲ χολήν·› ἀπὸ τῆς χολῆς τὸ χολᾶν καὶ ὁ χόλος ποιητικῶς, ὃ κοινῶς λέγεται θυμὸς καὶ ὀργή· τὸ μὲν ἀπὸ τοῦ θύειν τὸ δίκην μαινομένου ὁρμᾶν, τὸ δὲ ἀπὸ τοῦ ὀρέγεσθαι, ὄρεξις γὰρ ἀντιλυπήσεως ἡ ὀργή); Etym. Magnum, Kallierges, p. 629 (Ὀργή: Ἀπὸ τοῦ ῥέζω, τὸ πράττω, ὅθεν τὸ ἔοργα γίνεται· ἢ παρὰ τὸ ὀρέγω, τὸ ἐπιθυμῶ, ὀρεγή· καὶ συγκοπῇ, ὀργή. Ἢ παρὰ τὸ εἴργω, εἰργή· καὶ ἀποβολῇ τοῦ ι, καὶ τροπῇ τοῦ ε εἰς ο, ὀργὴ, ἡ κωλύουσα ἡμᾶς τὰ δέοντα βουλεύεσθαι. Ἢ παρὰ τὸ ὄρω, τὸ διεγείρω, ὀρὴ καὶ ὀργή)

Elliptic etymology in which ὄρεξις is substituted by its synonym ἐπιθυμία in Chrysippus, fr. 396 (ap. Diog. Laert. 7.113) (ὀργὴ δὲ ἐπιθυμία τιμωρίας τοῦ δοκοῦντος ἠδικηκέναι οὐ προσηκόντως); Idem, fr. 195 (ap. Stobaeus, Anth. 2.91.10) (ὀργὴ μὲν οὖν ἐστιν ἐπιθυμία <τοῦ> τιμωρήσασθαι τὸν δοκοῦντα ἠδικηκέναι παρὰ τὸ προσῆκον); Idem, fr. 397 (ap. Andronicus Rhodius, De pasisonibus) (Ὀργὴ μὲν οὖν ἐστιν ἐπιθυμία τιμωρίας τοῦ ἠδικηκέναι δοκοῦντος); Origen, Fragmenta ex commentariis in epistulam ad Ephesios 22 (καὶ ὅρον γε ἀποδεδώκασι τῆς ὀργῆς τοιοῦτον ‘ὀργή ἐστιν ἐπιθυμία <τιμω>ρίας τοῦ δοκοῦντ<ο>ς οὐ προσηκόντως ἠδικηκέναι’); Anonymus Seguerianus, Ars rhetorica 227 (ὀργὴ δέ ἐστιν ἐπιθυμία τιμωρίας); Suda, epsilon 2341 (ὀργὴ δὲ ἐπιθυμία τιμωρίας τοῦ δοκοῦντος ἠδικηκέναι οὐ προσηκόντως); Scholia in Aristophanem, Ran. 844 (vetera) (ὀργὴ δὲ, ἐπιθυμία τιμωρίας τοῦ ἠδικηκέναι δοκοῦντος)

Modern etymology

Probably cognate with Ved. ūrjā́- "strength". Within Greek, belongs with ὀργάω "to swell" (Beekes, EDG)

Persistence in Modern Greek

Yes

Entry By

Le Feuvre