σιτίον + ὠθέω

Validation

No

Last modification

Tue, 11/02/2021 - 11:30

Word-form

στῆθος

Transliteration (Word)

stēthos

English translation (word)

breast, chest

Transliteration (Etymon)

sition + ōtheō

English translation (etymon)

grain + to push

Author

Soranus of Ephesus

Century

2 AD

Source

Orion

Ref.

Etymologicum, sigma, p. 145

Ed.

F. Sturz, Orionis Thebani etymologicon, Leipzig, Weigel, 1820

Quotation

Στῆθος. ὅτι ἕστηκεν ἀσάλευτον· ὡς δὲ ἄλλοι, ὅτι ἐν αὐτῷ τὸ ἡγεμονικὸν ἕστηκεν· ἢ ὅτι δι’ αὐτοῦ τὰ σιτία διωθεῖται, οἷον σιτίωθος. Σωρανὸς οὕτω.

Translation (En)

Stēthos "chest": because it stands (hestēken) inflexible; and according to others, because the ruling principle stands (hestēken) within it. Or because the aliments (sitia) are pushed (diōtheitai) through it, a *sitiōthos, as it were. This is what Soranus says.

Comment

Compositional etymology requiring several formal manipulations. The first element σιτία provides the [st], assuming the first [i] underwent a syncope. The verb accounts for -ηθος, probably assumed to be a change from -ωθος. Soranus had a similar etymology for the word σιαγών "jaw".

Parallels

Meletius, De natura hominis, p. 89 (Τὸ στῆθος λέγεται καὶ στέρνον, καὶ θώραξ· εἰ καὶ τινὲς διαιροῦσιν αὐτά· πλὴν στέρνον μὲν, διὰ τὸ στερεόν· καὶ στῆθος, παρὰ τὸ αὐτό· διότι ἕστηκεν ἀσάλευτον· ἄλλοι δὲ, ὅτι ἐν αὐτῷ τὸ ἡγεμονικὸν ἕστηκεν· ἐξ οὗ καὶ ‘στεῦταί τις λωβῆσαί σε»· οἷον, ἐν τοῖς στήθεσι διανοεῖταί τις ἀδικῆσαι ἢ βλάψαι σε· ὡς καὶ παρ’ Ὁμήρῳ, ‘στῆθος δὲ πλήξας καρδίην ἠνίπαπε μύθῳ’. (Od. 20.17) ἢ ὅτι δι’ αὐτοῦ, ἢ πλησίον αὐτοῦ, τὰ σιτία διωθεῖται· οἷον σιτίωθος); Leo Medicus, De natura hominum synopsis 57 (Τὸ στῆθος λέγεται καὶ στέρνον καὶ θώραξ· στέρνον διὰ τὸ στερεὸν καὶ στῆθος παρὰ τὸ αὐτό, διότι ἕστηκεν ἀσάλευτον· θώραξ δέ, οἷον ὦρος καὶ φύλαξ τοῦ θερμοῦ ἢ σιτίωθος ἐκ τοῦ ὠθεῖν τὰ σιτία ἢ θεώραξ ἀπὸ τοῦ πᾶν πρᾶγμα κινεῖσθαι); Epimerismi homerici ordine alphabetico traditi, sigma 10 (στῆθος (Β 218): παρὰ τὸ σιτίον καὶ τὸ ὠθῶ, σιτίωθόν τι ὄν, παρὰ τὸ τ⸤ὰ σιτία δι’ αὐτοῦ ὠθεῖσθαι⸥, κατὰ συγκοπὴν στῶθος καὶ τροπῇ τοῦ μακροῦ εἰς μακρὸν στῆθος. ἢ παρὰ ⸤τὸ ἵστ⸥ημ⸤ι στήσω στῆθος, τὸ⸥ ἱστάμενον ὀρθόν); Etym. Gudianum, sigma, p. 511 (Στῆθος, ἀπὸ τοῦ ἑστάναι· ἢ παρὰ τὸ σιτίον καὶ τὸ ὤθω τὸ πρώθω, σιτιώθιόν τι ὂν, παρὰ τὸ τὰ σιτία δι’ αὐτοῦ ὠθεῖσθαι, κατὰ συγκοπὴν στῶθος, καὶ τροπῇ τοῦ μακροῦ εἰς μακρὸν στῆθος· ἢ παρὰ τὸ ἵστημι, στήσω, τὸ ὀρθῶς ἱστάμενον καὶ μὴ ἐπικεκραμμένον); Etym. Magnum, Kallierges, p. 727 (Στῆθος: Παρὰ τὸ ἵστημι, στήσω. Καὶ τί μετέχει; Τὸ ἱστάμενον, ὀρθόν. Ἀπὸ τοῦ ἑστάναι οὖν· διότι ἕστηκεν ἀσάλευτον· τὰ γὰρ ἄλλα μέρη τοῦ σώματος κλίνεται, τὸ δὲ στῆθος οὐ κλίνεται. Ὡς δὲ ἄλλοι, ὅτι ἐν αὐτῷ τὸ ἡγεμονικὸν ἕστηκεν· ἢ ὅτι δι’ αὐτοῦ τὰ σιτία διωθεῖται, σιτίωθος ὄν· καὶ συγκοπῇ, στῶθος· καὶ τροπῇ, στῆθος); Ps.-Zonaras, Lexicon, sigma, p. 1677 (Στῆθος. παρὰ τὸ ἑστακέναι. διότι ἕστηκεν ἀσάλευτον. ἢ ὅτι ἐν αὐτῷ τὸ ἡγεμονικὸν ἕστηκεν. ἢ ὅτι δι’ αὐτοῦ τὰ σιτία διωθεῖται)

Modern etymology

Unknown, maybe cognate with words meaning "breast" in Indo-Iranien and Armenian (Beekes, EDG)

Persistence in Modern Greek

MG still has στήθος "chest"

Entry By

Le Feuvre